Een tijd geleden las ik een klassiek management boek: “The Tipping Point” van Malcolm Gladwell. Het boek gaat over het omslagpunt waardoor iets als een lopend vuurtje de wereld rondgaat. Een omslagpunt naar “mainstream”, vaak gedreven door een creatief persoon of een inspirerend leider. Duurzaamheid is tegenwoordig overal, in het nieuws, in de publieke en in de private sector. Wat mij betreft heeft duurzaamheid dat omslagpunt al achter zich liggen, al zullen mensen die duurzaamheid nog altijd zien als een nichetrend voor de elite, het niet met mij eens zijn.
Is het al zo ver?
Daarom werp ik in dit blog de vraag op of er nu wel of niet sprake is van een “Tipping Point” voor duurzaamheid.
Hoe kunnen we dat objectief bepalen? Er zijn genoeg recente gebeurtenissen die er op duiden dat het omslagpunt al achter ons ligt. Denk aan het COP 21 klimaatakkoord dat vorig jaar werd getekend in Parijs. Of het encycliek van de Paus en zijn oproep tot beleggen met oog op de armen in de wereld en maatschappelijk belang. Of bijvoorbeeld de trend dat pensioenfondsen langzaam afscheid nemen van hun niet-duurzame beleggingen. Of de conclusies van het ministerie van Economische zaken dat het “fossiele tijdperk” voorbij is.
Dat is een hele lijst. Maar er zijn ook trends die een hele andere kant op gaan. Denk maar eens aan het toekomstige beleid van Donald Trump of een recente enquête onder Nederlanders die aangeeft dat korte termijn rendement het nog steeds wint van maatschappelijk belang. Ook onder onze klanten bestaat in veel gevallen geen uitgesproken voorkeur voor duurzaam beleggen.
Het gaat om de grote getallen
Maar eigenlijk is het eenvoudiger. Want het omslagpunt wordt namelijk niet bepaald door beleidsmakers, politici, banken of investeerders maar door uzelf. Zoals Gladwell aangeeft in zijn boek gaat het om de grote getallen. Net als bij groene stroom en fair-trade koffie willen mensen in toenemende mate dat hun beleggingen ook goed doen (ook via hun pensioenfonds).
Daarbij geldt wel dat veel mensen wel duurzaam willen, maar niet duurder. Met een gelijke prijs (of rendement) is de keuze makkelijk gemaakt. Kiezen voor groene energie die niet duurder is dan fossiel zou een “no brainer” moeten zijn. Dan gaat het opeens om grote getallen. En dat geldt ook voor beleggingen.
Verschil in risico en rendement?
De Wall Street Journal bericht dat over de afgelopen 10 jaar duurzame beleggingsportefeuilles beter presteerden dan niet-duurzame portefeuilles. Dat is een fantastische ontwikkeling natuurlijk, maar het effect van een lage olieprijs en de financiële crisis zijn hierbij wel duidelijk zichtbaar in de resultaten. Bij duurzaam beleggen zijn dit namelijk typisch sectoren die onderwogen zijn.
De universiteit van Oxford heeft ook onderzoek gedaan naar het rendement van duurzame beleggingsportefeuilles, over een langere periode en op basis van meerdere bronnen. Hieruit blijkt dat qua risico en rendement er niet veel verschil is tussen duurzaam en niet-duurzaam beleggen. Wel duurzaam dus, maar dus geen concessies wat betreft risico en rendement.
Actief of passief kiezen … als u er maar voor kiest!
Collega’s en klanten reageren teleurgesteld op onderzoeken die laten zien dat veel mensen niet actief kiezen voor duurzaam beleggen. Want het is toch erg gesteld met de mensheid als we niet eens bereid zijn wat meer te betalen of rendement in te leveren voor een betere wereld voor onze kinderen. Die teleurstelling komt voor uit de hoop dat mensen met overtuiging kiezen voor duurzaam beleggen.
Onderdeel van probleem zijn de vragen die worden gesteld wanneer aan een klant gevraagd wordt of hij of zij duurzaam wil beleggen. Het zou beter zijn om te vragen: “Wilt u beleggen in wapens en tabak?” en “Wilt u duurzaam beleggen tegen gelijk rendement en gelijke kosten?”. Als zonder uitleg wordt gevraagd of men duurzaam wil beleggen denken veel mensen toch nog steeds aan minder rendement.
Om de duurzaamheidsdoelen van de VN te bereiken moet duurzaam beleggen groot worden. Vanzelfsprekend zie ik ook het liefst dat onze klanten met overtuiging voor duurzaam beleggen kiezen. Maar een passieve keuze is niet per se een slechte keuze. Het belangrijkste is namelijk dát u kiest voor duurzaam beleggen. Om welke reden maakt mij eigenlijk weinig uit. Zonder overtuiging kiezen voor duurzaam beleggen is juist een keerpunt. Het maakt duurzaamheid namelijk toegankelijk voor iedereen. Zelfs voor mensen die “er niets mee hebben”. Dat zijn de grote getallen die we nodig hebben. Door deze ontwikkeling kunnen we duurzaam beleggen werkelijk mainstream noemen en is het “Tipping Point” is bereikt.
Vincent Triesschijn, Sustainability Manager Investments ABN AMRO Bank
