Denk je eens in dat je één van de 700 miljoen mensen op deze wereld bent met een laag inkomen, voor wie afstand bewaren nagenoeg onmogelijk is, dat je het je niet kunt veroorloven om een dag niet op je werk te verschijnen of dat je geen toegang hebt tot ruim voldoende (schoon) water of zeep om de verspreiding van het coronavirus te beperken.
WASH: de kern van menselijk kapitaal
Hoewel er op onze planeet water in overvloed is, is minder dan 1% van de zoetwatervoorraden in de wereld makkelijk toegankelijk voor menselijke consumptie. Dit aanbod is nog voldoende, maar staat tegelijkertijd onder druk door vervuiling, klimaatverandering en de toenemende vraag van de almaar groeiende wereldbevolking. 2,2 miljard mensen hebben vandaag de dag nog altijd geen toegang tot veilige drinkwatervoorzieningen en 4,2 miljard mensen hebben geen veilige sanitaire voorzieningen tot hun beschikking (UNWater.org). Vanwege de slechte infrastructuur, het gebrek aan investeringen en een gebrekkige planning sterven elk jaar miljoenen mensen (waarvan het merendeel kinderen) aan ziektes die in verband worden gebracht met ontoereikende watervoorzieningen, sanitaire voorzieningen en hygiëne (VN, 2018). Watertekorten staan dan ook niet voor niets ieder jaar opnieuw in de top vijf van het World Economic Forum van mondiale risico’s en hun verstrekkende gevolgen.
Schoon water, sanitaire voorzieningen en hygiëne (samen bekend als ‘WASH’) zijn essentieel voor de gezondheid en het welzijn van mensen. Wanneer onvoldoende WASH-middelen voorhanden zijn, leidt dit tot een breed scala aan risico’s, variërend van ziektes tot schoolverzuim en van huiselijk geweld tot gevolgen voor het leven van mensen met een beperking. Anderzijds hebben positieve WASH-resultaten ook een positieve invloed op veel andere ontwikkelingskwesties, zoals gezondheid, milieu, onderwijs, gendergelijkheid, invaliditeit, toerisme en economische groei.
Een glasheldere investeringspropositie
De investeringskansen voor WASH zijn zeer uiteenlopend, aangezien de verschillen in de beschikbaarheid, betaalbaarheid en kwaliteit van het water en de mate van toegankelijkheid van de producten en diensten zeer locatie gebonden zijn. Hoewel deze lokale omstandigheden uiteenlopen, is de investeringspropositie evident. De financiële kosten als gevolg van een gebrek aan toegang tot WASH zullen naar schatting stijgen en hebben de wereldeconomie in 2015 US$ 230 miljard gekost (Water Action Hub, 2016). De Wereldbank (2016) zegt dat het bevorderen van goede hygiëne één van de meest kosteneffectieve gezondheidsinterventies is die er bestaat. Uit een onderzoek van de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO, 2018) is gebleken dat het wereldwijde economische rendement op de uitgaven voor sanitaire voorzieningen US$ 5,5 per geïnvesteerde Amerikaanse Dollar bedraagt.
Uit een ander onderzoek van de Wereldgezondheidsorganisatie (2018) valt te lezen dat WASH de meest effectieve investeringsstrategie is op het gebied van gezondheid (op basis van beschikbare data per categorie in deze studie), waarbij per US$ 100 die wordt geïnvesteerd zes levens worden gered.
Tevens spelen bedrijven met watergerelateerde activiteiten een belangrijke rol in zowel het aanbieden van oplossingen voor toegang tot schoon water en het aanpakken van de waterschaarste als het adresseren van de klimaatcrisis.
| Water, sanitaire voorzieningen en hygiëne: de achtergrond |
| Schoon water, sanitaire voorzieningen en hygiëne (samen bekend als ‘WASH’) zijn essentieel voor de gezondheid en het welzijn van mensen. WASH is in 2010 tot mensenrecht uitgeroepen en draagt bij aan de toegang tot andere mensenrechten en ontwikkelingsdoelen. WASH is dan ook zowel een doel op zich – dat in vier van de zeventien Duurzame Ontwikkelingsdoelen (Sustainable Development Goals, SDGs) tot uitdrukking komt – als een aanjager van bredere vooruitgang in het bereiken van deze SDGs.
Water als mensenrecht Dit betekent dat overheden dienen zorg te dragen dat mensen gebruik kunnen maken van schoon, beschikbaar, aanvaardbaar, toegankelijk en betaalbaar water en sanitaire voorzieningen. Dit is onlosmakelijk verbonden met het recht op het hoogst mogelijke niveau van fysieke en geestelijke gezondheid, en met het recht op leven en menselijke waardigheid (Raad voor de Mensenrechten). Direct gerelateerde SDGs
|
Investeringsproposities voor schoon water, sanitaire voorzieningen en hygiëne
Volgens de meest recente prognoses voor 2018-2023 die door Global Water Intelligence (GWI, 2018) zijn gepubliceerd, zal de mondiale watermarkt naar verwachting in 2023 een totale waarde van US$ 914,9 miljard bereiken. In een analyse uit 2016 van de Wereldbank wordt ingeschat dat jaarlijks US$ 114 miljard aan kapitaalinvesteringen nodig zal zijn om in 2030 universele toegang tot veilig water en veilige sanitaire voorzieningen te realiseren. Het benodigde kapitaal kan door bedrijven met verschillende achtergronden worden aangewend om een oplossing te vinden voor de watertekorten en toekomstige beschikbaarheid, kwaliteit en betaalbaarheid te garanderen. Deze bedrijven met financieringsbehoeften kunnen worden gestructureerd met diverse financiële instrumenten, variërend van projectfinanciering, vastrentende waarden tot aandelen. en zo een aanzienlijk financieel rendement én duurzame impact bieden. Ook zullen zij met de juiste aanvullende steunmechanismen verder kunnen groeien.
Source: GIIN
Onbenutte beleggingskansen winnen aan populariteit
Het mag duidelijk zijn dat, gezien de uitdagingen waar we voor staan en de financieringsbehoefte op het gebied van WASH, er enorme druk staat op het aantrekken van kapitaal en ontwikkelen van investeringsproposities op dit thema. Om die reden trekt water wereldwijd de aandacht van impactbeleggers.
Nu impact investing significant toeneemt in populariteit, is WASH met een groei van 43% per jaar één van de snelst groeiende sectoren hierbinnen. Andere snelgroeiende sectoren waren de infrastructuur met 61% en de ICT met eveneens 43% per jaar. Daarnaast is bijna één op de vijf respondenten in het GIIN-onderzoek van plan een eerste evaluatie van WASH uit te voeren.
Geplande sectorallocatiewijzigingen
Bron: GIIN 2019 Annual Impact Survey
Particuliere en professionele beleggers zijn steeds vaker bereid hun vermogen aan impact investing te alloceren en een bijdrage te leveren aan het behalen van de SDGs. Toch voeren zij vaak aan dat er in de markt een gebrek is aan gedegen en omvangrijke beleggingsoplossingen die aan hun eisen voldoen: een marktconform rendement, aanzienlijke omvang en positief meetbare impact.
Voor WASH is de positieve impact en de economische redenering glashelder. Het is echter een sector die nog steeds marktopbouwende inspanningen vereist in opkomende markten, gezien het uitdagende risico-rendementsprofiel en locatiespecifieke karakter. Enkele van de geïdentificeerde risico’s zijn:
- Gemakkelijk toegankelijke, beschikbare en betaalbare WASH-producten en -diensten zijn vaak te laag geprijsd
- Investeren in WASH is risicogevoelig, omdat het betrekking heeft op menselijke basisbehoeften
- Een gering trackrecord van dergelijke investeringen kan beleggers afschrikken
- De beschikbare investeringsstructuren en oplossingen die toegankelijk zijn voor professionele investeerders zijn schaars en relatief onderontwikkeld
- WASH-projecten zijn vaak te klein en zijn land- en contextspecifiek
Deze uitdagingen vormen momenteel een belemmering om de sector te beoordelen en te integreren in het beleggingsproces van professionele investeerders. De status-quo van de sector op het gebied van het mobiliseren van private equity en private debt kan worden vergeleken met het thema “financiële inclusie” meer dan tien jaar geleden. Een thema dat met de juiste ondersteuning enorme stappen heeft gemaakt op het gebied van professionalisering en nu algemeen wordt geaccepteerd in de beleggingsportefeuille van verschillende typen investeerders.
Alle stakeholders in impact investing, variërend van ngo’s en instellingen voor ontwikkelingsfinanciering tot institutionele beleggers met een fiduciaire plicht, kunnen een rol spelen door zich te richten op het mobiliseren van kapitaal om bij te dragen aan het behalen van de SDGs. Als we deze doelen in 2030 willen behalen, is het essentieel dat dit vermogen wordt benut.
Zo kunnen en moeten vermogensbeheerders hun verantwoordelijkheid nemen door beleggingskansen en thema’s te selecteren waarin kan worden belegd (o.a. WASH) en die om te zetten in gedegen beleggingsoplossingen die tegemoetkomen aan de wensen van zowel de beleggers als de bedrijven of projecten waarin wordt belegd. Met name gezien de benodigde diepgaande kennis en ervaring kunnen de vermogensbeheerders een cruciale rol spelen middels onderzoek, educatie en het vergroten van het bewustzijn. Door strategische-, implementatie-, overheids- en financieringspartners samen te brengen, heeft de sector het potentieel om kapitaal vanuit private equity en private debt aan te trekken en zich verder te professionaliseren
Innovatieve samenwerkingsverbanden voor maximaal financieel en positief maatschappelijk rendement
Naast de huidige financieringstekorten waar de WASH-sector tegenaan loopt, zijn er ook andere uitdagingen. Zoals in de WASH-strategie 2016-2030 van het ministerie van Buitenlandse Zaken is beschreven, blijft duurzaamheid van WASH-voorzieningen een groot probleem. Op bepaalde plaatsen is nog altijd geen sprake van gelijke dienstverlening en de sectorfinanciering is nog niet gemobiliseerd en gemaximaliseerd. Om de ambitieuze doelstellingen van de SGDs te behalen en sanitaire voorzieningen op een duurzame manier te financieren, moeten we samenwerken, innovatieve samenwerkingsverbanden opzetten en kennis delen. De twee onderstaande praktijkvoorbeelden laten zien hoe belangrijk het is dat de belangen op één lijn worden gebracht, zodat rendabele ondernemingen en projecten ontstaan, risico’s geadresseerd kunnen worden en blijvend positieve resultaten worden gerealiseerd.
Praktijkvoorbeelden
|
| Veilige sanitaire voorzieningen middels investeringen in microfinanciering
In 2019 is door Finish Mondial de Sanitation Impact Bond (SIB) ontwikkeld. De regeling bevindt zich nu dankzij een lening van US$ 3 miljoen van ACTIAM aan Cashpor Microcredit in India in de pilotfase. De pilot heeft tot doel de werking van de obligatie, de maatregelen voor capaciteitsopbouw, de meting van de gevolgen van de leningomzetting en het toiletgebruik te testen. Het SIB-programma met Cashpor wordt in vier staten in India geïntroduceerd, waarbij het doel is 35.000 toiletten te realiseren en de contractuele afspraken vast te leggen en te testen. Soortgelijke samenwerkingsverbanden met andere MFI’s en impactbeleggers worden nu opgestart. Voor de volledige SIB streeft Finish Mondial naar mobilisatie voor een waarde van € 100 miljoen van institutionele investeerders en vermogende particulieren. Het beoogde effect is het financieren en installeren van 500.000 veilige sanitaire systemen voor huishoudens in twee jaar, wat ongeveer 2,5 miljoen mensen ten goede zal komen. |
| Rendabele projecten van het WWF waarin verschillende stakeholders op de Kafue-vlakte worden ondersteund
De Kafue-vlakte is onderdeel van het Zambezi-bekken. De vlakte zorgt voor duurzame energie, er wonen veel boeren, er zijn veel ondernemingen gevestigd en het is een toeristische plek. Steeds meer mensen en bedrijven vestigen zich in het gebied, maar door de klimaatverandering is het waterpeil minder betrouwbaar. Dit brengt niet alleen de biodiversiteit in gevaar, maar ook de toekomst van de ruim 900.000 mensen die voor hun inkomen van dit gebied afhankelijk zijn. Het WWF werkt samen met AB InBev, de moedermaatschappij van Zambian Breweries, in een onderzoek naar de haalbaarheid van een pijplijn van duurzame, rendabele waterprojecten op de Kafue-vlakte over het hele landschapsfinancieringsplan, wat een win-win situatie zou zijn voor gemeenschappen, bedrijven en de natuur. Hierin spelen innovatieve financiële oplossingen een sleutelrol om de gezondheid van het lagere Kafue riviersysteem te verbeteren en duurzame ontwikkeling mogelijk te maken. Bron:https://wwf.panda.org/our_work/water/freshwater_news/?337831/Worsening-water-risks-on-Kafue-river-could-undermine-Zambias-development |
WASH: een multi-impact beleggingskans voor uw beleggingsportefeuille
De watertekorten in de wereld vormen nog altijd een existentiële bedreiging en een urgente crisis. Vanwege de economische bijverschijnselen die de COVID-19-pandemie heeft, schat Oxfam dat ruim een half miljard meer mensen onder de armoedegrens terecht kunnen komen, tenzij met spoed maatregelen worden genomen en arme landen worden geholpen. Deze maatregelen moeten door lokale, nationale en internationale overheidsinstanties worden genomen om een gunstig klimaat te ondersteunen en de weg vrij te maken voor diverse partijen (investeerders, asset managers en uitvoerders). Bedrijven kunnen hun eigen effect op de kwaliteit en beschikbaarheid van lokale waterbronnen onder de loep nemen. In deze fase van marktopbouw is de rol van de gekwalificeerde vermogensbeheerder essentieel om de wensen van beleggers en de bedrijven en projecten waarin wordt belegd op elkaar te laten aansluiten door het bewustzijn te vergroten, kennis te delen en beleggingsoplossingen te ontwikkelen en op de markt te brengen. Het financiële en maatschappelijke bewijs van WASH-beleggingen ligt er al: zal de stroom beleggingen dan ook volgen?
Nikkie Pelzer, Senior Impact Analyst bij ACTIAM
